Ortanca Nasıl Yetiştirilir? Çoğaltılması, Saksı Değişimi ve Sulanması Nasıl Yapılır?
Ortanca bitkisi, Asya ve Avrupa kökenli bir bitki olup, “ortancagiller” ailesinin bir üyesidir.
Ortanca Bitkisi Nedir?
- Ortanca bitkisi, Asya ve Avrupa kökenli bir bitki olup, “ortancagiller” ailesinin bir üyesidir.
- Çalıya benzer bir bitki olup yaz boyunca yeşil kalmaktadır. Genelde bodur boylara sahiptirler.
- Yaprakları tam ya da dilimli olup kenarları testere dişine benzemektedir.
- Toprakları asitliyse mavi, alkaliyse pembe renkte çiçek açar.
Ortanca yetiştirmek için öncelikle;
Dış mekan alanınıza herhangi bir tür ortanca dahil etmek istiyorsanız, ilk adım doğru alanı ve o alana uyacak doğru ortancayı seçmektir.
Bu bitkiler güneşli sabahların ve gölgeli öğleden sonralarının tadını çıkarır, bu nedenle tipik olarak evinizin kuzey veya güney tarafında en iyisini yaparlar.
Sonbahar ve İlkbahar, bu çarpıcı çiçekli çalıları dikmek için en iyi zamanlardır. Yeni bitkilerin kökleri oluşana kadar iyice sulanması gerekir, bu yüzden onlara bol bol su verin. Ortancaları dikmek için, dikim deliğini kök yumağından yaklaşık 6-7 cm daha geniş kazın. Bitkinin tabanından su drenajını artırmaya yardımcı olmak için toprakla hafif bir höyük (tepe) oluşturun.
Ortanca Bitkisi Nasıl Yetiştirilir?
- Ortanca Bitkisinin Ekolojik İstekleri
- Sıcaklık
Güneş sıcağını, güneşe direkt maruz kalmama şartıyla severler. Fakat, gölgeli ortamlardan daha fazla hoşlanırlar. Kışın en fazla 15 derece sıcaklığa dayanabilir. Çok soğuk ortamlarda hayati faaliyetlerini yitirebilir.
- Nem
Bu bitkiler, nemini çok hızlı bir şekilde kaybetmektedir. Bu yüzden, daima nemlendirilmeye ihtiyaç duymaktadır.
- Işık
Ortanca bitkisi, aydınlık ortamları çok sevmektedir. Kapalı ortamlardan hoşlanmazlar. Ortanca çiçekleri, karanlık ortamlarda yapraklarını dökerler. Bu bitkiler için en iyi ışık vakti, sabahın erken saatleri ve gün batımına yakın saatlerdir. Güneş ışınlarına direkt olarak maruz kalmamak şartıyla, pencere kenarlarına ya da balkon kenarlarına yerleştirilebilir. Ayrıca duvar dipleri ve ağaçların altı gelişim dönemlerine katkıda bulunmaktadır.
-
Ortanca Bitkisi Nasıl Sulanır?
- Ortanca çiçeği, yaz mevsimlerinde gelişme ve büyüme gösterdiğinden yazın haftada iki defa sulanmalıdır. Kış mevsimi dinlenme zamanı olduğundan haftada bir kez sulanması yeterlidir. Ayrıca bitki, sulanma günü hangi günse o gün sulanmalıdır.
- Saksı tabağında biriken su mutlaka değişmelidir. Aksi takdirde; tabak içerisindeki su haşere, bakteri ve yabani otların oluşmasına, bitkilerin oluşan bu olumsuzluklardan ötürü köklerinin kurumasına neden olabilir.
- Çok sıcak yaz günlerinde sprey şişesine biraz su katılarak ortancaların toprağına ve yapraklarına püskürtme yapılabilir. Gerekirse günde iki kere sulama işlemi yapılabilir.
- Sulama işlemi mutlaka sabahın erken saatlerinde yapılmalıdır.
- Gereksiz sulama yapılırsa, ortanca bitkisi hasta olabilir. Bu hastalıklar genelde mantar ya da sinekleme şeklindedir.
-
Ortanca Bitkisinin Toprak ve Saksı Değişimi Nasıl Yapılır?
- Ortanca çiçekleri, killi ve mineral bakımından zengin toprakları sevmektedir. Toprak değişimi yılda bir kere büyüme dönemleri olan ilkbahar mevsimlerinde gerçekleştirilmelidir.
- Öncelikle, seçilen saksının önceki saksıdan bir numara büyük olması gereklidir. Saksının çok büyük olmamasına dikkat edilmelidir.
- Toprak değişimi esnasında toprağın kuru olması gereklidir. Öncelikle bitki sol elin orta ve yüzük parmağı arasına alınmalıdır. Daha sonra sol avuç içi de saksının ucuna bastırılmalıdır. Sağ el ile saksı ters çevrilerek yerinden çıkarılmalıdır.
- Toprak, bitkinin köklerinden nazikçe temizlenmelidir. Daha sonra yeni saksı için toprak harcı hazırlanmalıdır.
- Saksının dibine bir drenaj sistemi bırakılmalı ve çakıllarla doldurulmalıdır. Ardından bitki sol el ile bu saksının içine ortalanmalı, sağ el ile bitkinin kenarlarına harç doldurulmalıdır.
- Yukardaki işlemleri yapmadan önce saksı bir gece önceden kireçsiz bir su içerisinde dinlendirilmelidir.
-
Ortanca Bitkisi Nasıl Gübrelenir?
Sonbahar mevsiminde ortanca bitkisinin çevresi kazılır ve bir miktar toprak çıkartılır. Daha sonra bu toprak sığır gübresi ve tor ile karıştırılır. Oluşan karışım tekrar saksıya konularak sıkıştırılır.
- Ortanca Bitkisi Nasıl Budanır?
Tam manasıyla budama yapılmaz; ancak bitkinin solan yaprak ve çiçekleri, steril bir bitki makası yardımıyla kesilebilir. Eğer ortanca çiçeğinin gür olması isteniyorsa, budama esnasında dallarda biraz seyreltme yapılmalıdır. Bu işlemin bitkinin dinlenme dönemleri olan sonbahar aylarında yapılması gereklidir.
-
Ortanca Bitkisi Nasıl Çoğaltılır?
Ortanca bitkisinin çoğaltılması için en iyi yöntem tepe çeliği yöntemidir. Aşağıdaki adımlar uygulanarak ortanca bitkisi çoğaltılabilir.
- Bitkinin çiçeklenmemiş dallarından steril bir bitki makası yardımıyla 15 cm çelik alınır. Bu parça üzerinde iki yaprak kalacak şekilde temizlenir.
- Bahçe toprağı içerisine biraz perlit katılır ve karıştırılır.
- Saksı tabanına drenaj sistemi kurulur ve ardından üzerine 1 cm kalınlığında çakıllar serilir.
- Hazırlanan toprak harcı saksıya dökülür. Ardından içerisine kesilmiş çelik daldırılır. Daha sonra harcın kalan kısmı çelik üzerine dökülür.
- Toprak hafif basılarak sıkıştırılıp sonra su ile nemlendirilir. Ardından güneş almayan yerde köklenmesi için beklenir.
- Eğer çelik yöntemi uygulanmak istenmezse, bunun yerine çimlendirme yöntemi de uygulanabilir. Bitkinin çiçeklenmemiş kısımlarındaki yapraklar koparılır ve yeni bir saksının içerisindeki toprağa ekilir. Daha sonra sulanır. Bu yöntem nisan-ağustos ayları arasında uygulanmalıdır.
Ortancalar Hakkında Az Bilinenler
- Ortancalar, büyüdükleri toprağın pH değerine göre renk değiştirirler. Mavi renkliler asidik toprakları, pembe olanlar ise nötr ya da alkali toprakları tercih ederler.
- İsmi Yunanca “su kabı” anlamına gelen “hydria” kelimesinden geliyor. Bu da ne kadar su sevdiklerini açıkça gösteriyor. Bol su ve nemli ortam, sağlıklı büyümeleri için şart.
- Ortancalar, yüzlerce yıldır Japonya ve Çin gibi Asya ülkelerinde yetiştiriliyor ve bu bölgelerde çeşitli kültürel anlamlara sahip.
- Düzenli su değişimi ve saplarının düzgün kesilmesi ile vazoda uzun süre dayanabilirler.
- Kış aylarında bazı bölgelerde geri çekilirler ve ilkbaharda yeniden canlanırlar. Bu da soğuk havaya ne kadar dayanıklı olduklarının göstergesi.
- Doğru şekilde bakılırsa, bir kez dikildikten sonra yıllarca aynı yerde yaşayabilir ve her yıl çiçek açabilirler.
- Arılar ve kelebekler gibi polinatörler için çekici nektar zengini çiçeklere sahiptirler. Bu sayede bahçenizdeki ekosisteme katkıda bulunurlar.
- Çoğu çiçeğin aksine, ortancalar yarı gölge veya gölgeli alanları da severler. Bu da onları bahçenin az güneş alan köşeleri için ideal kılıyor.
- Ne kadar güzel olsalar da, yaprakları ve çiçekleri az miktarda toksik madde içerir. Bu nedenle evcil hayvanlardan uzak tutulmalıdır.