Kompost Tarifi: 3 Haftada Mükemmel Bahçe Toprağı

Bahçenize hayat vermek, sebze ve meyve yetiştirmek veya bitkilerinizin daha sağlıklı büyümesini sağlamak için ihtiyacınız olan en değerli şey nedir? Elbette, kaliteli bir toprak!

Bugün sizlerle “Toprak Fabrikası” olarak adlandırdığım sistemle nasıl sadece 21 günde zengin, besin değeri yüksek ve tamamen organik kompost yapabileceğinizi paylaşacağım. Bu yöntem sayesinde marketlerden pahalı toprak satın almanıza gerek kalmayacak ve bahçenizdeki atıkları değerli bir kaynağa dönüştüreceksiniz.

Kompost Yapmanın Faydaları

Kompost yapmak, sadece bahçeniz için değil, gezegenimiz için de pek çok fayda sağlar:

• Ekonomik: Pahalı organik topraklar yerine, kendi evinizde sıfır maliyetle üretebilirsiniz.
• Ekolojik: Organik atıklarınızı değerlendirerek çöp miktarını azaltırsınız.
• Verim: Kompost, bitkilerin ihtiyaç duyduğu tüm besin maddelerini doğal yollarla sağlar.
• Su Tutma Kapasitesi: İyi bir kompost, toprağın su tutma kapasitesini artırarak sulama ihtiyacını azaltır.
• Zararlı Kontrolü: Sağlıklı bir toprak ekosistemi, zararlıların doğal olarak kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.

Kompost Alanı Nasıl Yapılır?

Etkili bir kompost sistemi için öncelikle iyi tasarlanmış bir kompost alanına ihtiyacınız var. İşte size kendi kompost alanınızı oluşturmak için gereken malzemeler:

• Oluklu sac
• Sac kesme makası
• Tel ve çatı vidaları
• Metre
• Pense
• Yıldız kazıklar
• Çekiç

Kompost yaparken en önemli nokta, bir metreküplük (1m x 1m x 1m) bir hacim oluşturmaktır. Bu boyut, kompostun yeterli ısıyı üretmesi ve istenmeyen tohumları etkisiz hale getirmesi için idealdir.

Benim sistemimde, birbiriyle bağlantılı birkaç kompost bölmesi bulunuyor. Bu sayede bir bölmede kompost oluştururken, diğerine aktararak karıştırabiliyorum. Dilerseniz aynı anda iki farklı kompost sürecini yürütebilirsiniz. Son bölmeyi ise hazır kompostu bahçede kullanılmak üzere depolamak için ayırabilirsiniz.

Kompost Bilimi: Termofilik Süreç

Kompost yapmak aslında bir bilimdir ve en önemli aşamalarından biri “termofilik faz” olarak adlandırılır. Bu aşamada, kompost yığını içinde sıcaklık hızla yükselir ve ısı seven bakteriler çürüme sürecinde baskın hale gelir.

Termofilik faz genellikle kompost yapımının ilk birkaç gününde başlar ve yığın içindeki sıcaklık 54°C ila 71°C arasına yükselir. Bu yüksek sıcaklık:

• İstenmeyen tohum ve patojenleri öldürür
• Organik maddelerin hızla parçalanmasını sağlar
• Çürüme sürecini hızlandırır

Benim kompostumda, sadece 3 gün içinde sıcaklık 70°C’ye ulaştı. Bu sıcaklıkta, yığının ortasına yerleştirdiğim bir kova su bile banyo yapılamayacak kadar ısınıyor – doğanın gücü gerçekten inanılmaz!

Kompost Yapımı İçin Gereken Malzemeler

İyi bir kompost sadece çim ve yaprak karışımı değildir. Ne kadar çeşitli malzeme kullanırsanız, elde edeceğiniz kompost da o kadar zengin besin ve mineral içeriğine sahip olacaktır. İşte mükemmel kompostuma kattığım malzemeler:

Yeşil Malzemeler (Yaklaşık %40):

• Kahve telvesi
• Mutfak atıkları (meyve sebze artıkları)
• Taze çim kırpıntıları
• Yabani otlar
• Muz kabukları
• Havuç yaprakları
• Balkabağı kabukları
• Bezelye sapları

Kahverengi Malzemeler (Yaklaşık %60):

• Kuru yapraklar
• Kuru çim
• Tuvalet kağıdı ruloları
• Kağıt havlular
• Karton parçaları

Mineral ve Biyolojik Zenginleştiriciler:

• Yumurta kabukları (kalsiyum için)
• Odun külü ve kömür
• Taş tozu (mineral içeriği ve paramanyetik özellik için)
• Hayvan gübresi (tavuk, koyun veya inek)
• Laktobasil bakterileri
• Fermente şeker kamışı suyu veya melas

Kompostunuzun nem oranını kontrol etmek için düzenli olarak bir avuç alıp sıkın – 1-2 damla su akmalı, fazlası değil. Bu, ideal nem seviyesinin göstergesidir.

21 Günlük Kompost Yapım Süreci

İşte 21 gün boyunca kompostumun gelişim süreci:

Gün 1-3:

• Tüm malzemeleri 60% kahverengi, 40% yeşil oranında karıştırın
• Yeterli su ekleyin (sıkınca 1-2 damla su çıkacak kadar)
• Laktobasil bakterileri ile karıştırın
• Anaerobik ortam oluşturmak için üstünü plastik bir çöp poşeti ile kapatın

Gün 3-5:

• İlk karma işlemi
• Sıcaklık 60-70°C’ye ulaşmaya başlar
• Dıştaki malzemeleri içe, içtekileri dışa taşıyın
• Ortamın nem seviyesini kontrol edin

Gün 5-14:

• Her 2 günde bir karıştırma işlemi yapın
• Sıcaklık 70°C civarında seyreder
• Stringi malzemeler parçalanmaya başlar ve karıştırmak kolaylaşır
• Kompostunuzun içinde mikroskobik canlılar gelişmeye başlar

Gün 14-21:

• Sıcaklık yavaş yavaş 50°C’ye, sonra 45°C’ye düşer
• Karıştırma işlemine devam edin
• Kompost kokusu taze orman toprağı gibi olmaya başlar
• İpliksi yapı kaybolur ve homojen bir görünüm alır

21. günün sonunda, kompostumun sıcaklığı 44°C’ye düşmüştü ve artık kullanıma hazır hale gelmişti. Elinizle sıktığınızda şekil alabilen, koyu renkli ve orman kokusu veren harika bir toprak elde ettim!

Laktobasil Bakterileri ile Kompost Hızlandırma

Kompost sürecini hızlandırmak için en etkili yöntemlerden biri laktobasil bakterilerini kullanmaktır. Bu bakteriler:

• Anaerobik ortamda üretilebilir
• Çürüme sürecini hızlandırır
• Kompost içindeki diğer faydalı mikroorganizmaların gelişimini destekler

Laktobasilleri anaerobik ortamda çoğalttıktan sonra kompostunuza ekleyebilirsiniz. Bu bakteriler hem anaerobik hem de aerobik ortamda yaşayabilir, bu yüzden kompostunuzun ilk aşamalarında havasız kaldığı için endişelenmeyin. Zamanla, karıştırma işlemleriyle kompostunuz yeterli oksijeni alacak ve doğal denge sağlanacaktır.

Kompostun Kullanım Alanları

21 gün sonunda elde ettiğim mükemmel kompostu bahçemde şuralarda kullanıyorum:

Fide Toprağı:

Kompostumu eleyerek fide yetiştirme amaçlı kullanıyorum. Ancak taze kompostu doğrudan fide toprağı olarak kullanmadan önce birkaç gün dinlendirmekte fayda var, çünkü hâlâ aktif olabilir ve hassas fidelere zarar verebilir.

Bahçe Yatakları:

En verimli yataklarım, bol miktarda kompost eklediğim yataklardır. Üst toprak olarak 5-10 cm kalınlığında serpilebilir veya toprağa karıştırılabilir.

Saksı Bitkileri:

Ticari saksı toprağı ile 1:3 oranında karıştırarak, saksı bitkileriniz için zengin bir büyüme ortamı oluşturabilirsiniz.

Çim Alanları:

İnce bir tabaka halinde çim alanlarınıza serpilerek, çimlerin daha yeşil ve sağlıklı büyümesini sağlayabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

Kompostum kötü kokuyorsa ne yapmalıyım?

Kötü koku, genellikle yeşil malzemelerin fazla olduğunu veya kompostun çok nemli olduğunu gösterir. Daha fazla kahverengi malzeme ekleyin ve karıştırma sıklığını artırın.

Kompostumda böcek ve solucanlar var, bu normal mi?

Kesinlikle! Solucanlar, böcekler ve diğer küçük canlılar kompostun ayrılmaz bir parçasıdır ve organik maddelerin parçalanmasına yardımcı olur. Fareler bile kompostunuzu ziyaret edebilir, bu doğal bir süreçtir.

Kompost hazır olduğunu nasıl anlarım?

İyi bir kompost, koyu kahverengi-siyah renkte, orman kokusu veren ve elinizde sıkıldığında şekil alabilen bir yapıdadır. İçindeki orijinal malzemeleri tanımak artık mümkün değildir.

Kompostu ne zaman kullanmalıyım?

Kompostunuz tamamlandıktan sonra, fide yetiştirme amaçlı kullanmadan önce birkaç gün dinlendirmenizde fayda var. Bahçe yataklarına ise hemen uygulanabilir.

---

Kendi kompostunuzu yapmak, hem bahçenize hem de çevreye yapabileceğiniz en değerli katkılardan biridir. 21 günlük bu süreç sonunda elde edeceğiniz “siyah altın”, bitkilerinizin ihtiyaç duyduğu tüm besinleri içeren mükemmel bir büyüme ortamı sağlayacaktır. Üstelik bu süreç boyunca doğanın mucizesine tanıklık etmek, her bahçıvan için unutulmaz bir deneyimdir.

Bahçenizde bolca bereket, topraklarınızda zengin mikroorganizmalar olsun!